Vertrouwen, kameraadschap en cultuur

Teamdag: communiceren en samenwerken in unieke omstandigheden

“Daar zit de veiligheidspal, daar is de trekker en daar is de deur waar jullie doorheen moeten.” Geen alledaagse instructies voor een full stack developer. Maar de teamdag van the/experts is alles behalve alledaags. Onder begeleiding van (voormalige) leden van het Korps Commandotroepen (KCT) – Threefront – leren de professionals van the/experts speciale operaties uitvoeren. Dat is niet alleen gaaf, je leert door de unieke omstandigheden vaardigheden die je ook bij het ontwikkelen van hoogwaardige code, in teamverband, nodig hebt.

Het is wat anders dan een daily stand-up. Bij Blackout Airsoft in Didam krijgen de the/experts een ‘mission briefing’. Twee gijzelaars, met biermerken als codenaam, moeten gered worden uit een met jungle overwoekerd land. Het is wat anders dan full stack development, maar de basis is gelijk: voorbereiden, scenarioplanning en dan op basis van beschikbare kennis, vaardigheden en tooling, uitvoeren.

Onvoorbereid en onder (tijds-)druk
Veel instructies krijgen de professionals van the/experts in eerste instantie niet. Dat blijkt later bewust zo gepland te zijn. In koppels van twee gaan ze op pad; gewapend met een airsoft-replica en de cryptische mededeling dat ze wellicht ‘Bonky’ nodig hebben. Geen uitleg wie of wat dat is. De begeleider laat de veiligheidspal en trekker zien. Dan is het tijd voor actie. De deelnemers betreden een schemerduistere ruimte. Nog een laatste instructie: “Zoek de gijzelaar, schiet niet op burgers en groene ballonnen. De rest is ‘fair game’.”

Een grote deur schuift open. “Volg het rood-witte lint”, roept de begeleider. De kandidaten identificeren Bonky al snel. Het blijkt een grote, stalen stormram te zijn. Daarmee moeten ze de volgende deur inbeuken. Maar wat doe je met je replica? Neerleggen? Aan je collega overhandigen? Mensen maken een keuze en dan volgt een ware bestorming. Zowel acteurs als ballonnen moeten het ontgelden. Helaas gaan ook vele groene ballonnen en ‘burgers’ ten onder in een regen van airsoft-bb’s.

Hot debrief
Na afloop worden de teams meegenomen voor een ‘hot debrief’. Direct na de actie praten de twee deelnemers met hun begeleider over beslissingen en gevolgen. Door te evalueren als de ervaring nog vers is, is het veel makkelijker om details boven te halen. De adrenaline giert nog door je lijf, maar je hebt fouten ook nog scherp in je hoofd. Dat maakt het makkelijker om te leren van wat er gebeurd is. Bij het ontwikkelen van code is er mogelijk minder adrenaline in het spel, maar hot debriefs kunnen wel degelijk wat bijdragen in teamverband.

In militair jargon wordt dit ‘hard op de feiten, zacht op de man’, genoemd. Het is een interessante evaluatiemethode. Je kunt veel scherper formuleren hoe de situatie was. Dat iemand daar fouten heeft gemaakt is van ondergeschikt belang. Hoe je het als team in de toekomst beter kunt doen, daar gaat het om. Het is een harde evaluatie, maar je wordt er als team beter van. Dit is een handige vaardigheid om mee te nemen om zo je ontwikkelvaardigheden – en de teamgeest – naar een nog hoger plan te tillen.

“Je moet elkaar steunen en ruimte geven. Als de ene uitvalt moet je de ander laten bijspringen.”

Actie-intelligentie trainen
Wie meerdere ‘hot debriefs’ bijwoont, hoort al snel vergelijkbare ervaringen. “Hoe kon het fout gaan?”, roept de één. “Ik zag dat de ballon groen was, maar schoot toch”, zegt een ander. In de oefening rent één acteur als onschuldige boze bewoner keer op keer op de deelnemers af. Iedereen schiet op de man. Dat is niet vreemd. De oefening wekt adrenaline op. Dat maakt nadenken moeilijk. Je kunt daarop trainen door het te ervaren. Daarmee ontwikkel je ‘actie-intelligentie’;

“het vermogen om de juiste beslissing onder tijdsdruk te nemen”

Wat doe je daarmee in je dagelijks leven? Ook daar zijn genoeg stress situaties waar een beetje actie-intelligentie uitkomst kan bieden.

De begeleiders delen een truc om met hoge stress om te gaan. Geef jezelf een moment. Ga zitten op een ‘soft rock’. Dat hoeft niet lang te zijn. Even pas op de plaats maken. Praat met elkaar. Kijk welk deel van het plan werkt, en wat er moet wijzigen. Dan kun je daarna veel beter presteren.

Te makkelijke missie?
Na de duo-oefening is iedereen mee met het thema van de dag: ‘gijzelaars redden’. De eerste gijzelaar is bij de oefening bevrijd. Nu is het tijd om de tweede te lokaliseren. De Experts van the/experts worden in twee grote groepen verdeeld. Eén groep krijgt instructie over het airsoft-replica. De andere groep gaat op missie twee: een zender plaatsen. Daarna wordt van rol gewisseld.

De zender zelf is gemaakt om doodeenvoudig te zijn: dopje eraf en zender is klaar. Het blijkt een hint voor de komende missie (die iedereen mist). De teams moeten de zender plaatsen. De missie brengt veel verwarring. Waar zijn de tegenstanders? Teamleden lopen door de omgeving en discussiëren met een barman (acteur). Als snel blijkt een deel van de groep niet meer te weten wat de bedoeling is, laat staan waar de zender ligt. De teamleden druipen af naar de briefingruimte.

“Na iets moeilijks, moet je bewust schakelen als de volgende taak makkelijk is. Je moet daarom ook trainen op afschalen, want soms is het zo simpel als het eruit ziet.”

De uitdaging zat in de eenvoud
Bij de debriefing komt de aap uit de mouw. Ondanks de chaos hebben beide teams de klus geklaard. De uitdaging zat niet in het plaatsen van de zender. De uitdaging zat in de simpelheid van de missie. Een flinke groep kreeg dertig minuten om een klus te klaren die één iemand in vijf minuten had kunnen uitvoeren. Mensen hebben de neiging hun tijdsinschatting aan te passen aan de beschikbare tijd. Krijg je dertig minuten voor een taak, dan verwacht je niet dat je dat in vijf minuten kan. Daar moet je jezelf bewust van zijn.

Daar komt bij dat je na een zware taak, zoals vol adrenaline een gijzelaar redden, meer moeite hebt een taak waarin niets gebeurt. Je verwacht onbewust actie. Gevolg: mensen worden achterdochtig omdat het te makkelijk gaat. Dat is een les die zich ook naar development laat vertalen. Niet iedere klus is zo zwaar als het vooraf lijkt. Vul niet vooraf de uitkomst in, maar focus op de taak. Schakel daarbij bewust terug. Soms is het zo makkelijk als het lijkt.

“Hoe duidelijker je opdracht, hoe makkelijker je omgaat met onverwachte situaties. Je weet je wat je moet doen en kunt je daarom makkelijker aanpassen.”

Gijzelaars gered
Na de verwarring van deze (bewust) te makkelijke taak, volgt een gezamenlijke bestorming waarbij de bb’s (plastic balletjes) ons weer om de oren fluiten. Tijd voor reflectie blijkt er niet te zijn. Het eerste team gaat gelijk door naar de dag-afsluiting. Bij een maquette van een junglebasis krijgen ze instructie. Daarna moeten ze in een gigantische, compleet als jungle aangeklede binnenruimte, aan de bak. Het bliksemt, bb’s lijken uit het niets naar de deelnemers te vliegen en achterin de zaal moet een gijzelaar uit een neergestort vliegtuig gered worden. Beide teams slagen in de taak.

In de laatste ‘hot debrief’ van de dag bespreken begeleiders met het team van the/experts wat ze aan lessen mee kunnen meenemen. Werken in teams draait om vertrouwen. Je moet ervan uitgaan dat de ander – net als jij – zijn werk doet. Communicatie is essentieel. Hoe hoog de stressniveaus ook zijn, je moet blijven praten. Let daarbij op je stem. Iemand die harder gaat praten, verhoogt de stressniveaus, blijf daarom rustig spreken. Hou er bij stress rekening mee dat nadenken moeilijker wordt. Je gaat dingen doen die je niet zou moeten doen. Neem daarom de tijd om kort te kijken wat er speelt, en wat je kunt doen.

Teamwork gaat om communicatie en timemanagement. Soms moet je een stapje naar achter doen en kijken: denk ik niet te moeilijk?

Fantastisch, indrukwekkend en supervet
De Experts van the/experts kijken tevreden op de dag terug. “Fantastisch, indrukwekkend en supervet”, wordt uit de zaal geroepen. De begeleiders vragen of er ook mensen sceptisch waren aan het begin van de dag. Eén hand gaat omhoog. “Ik dacht, wat moet the/experts hiermee? Maar achteraf moet ik zeggen dat het een heel andere ervaring was. Ik neem dingen die ik hier heb geleerd mee naar mijn werk.”